Tháng 7 năm 1990, Hội nghị thượng đỉnh NATO khoá XI tại Luân Đôn tuyên bố chiến tranh Lạnh kết thúc.

Tháng 12 năm 1991, NATO quyết định thành lập Uỷ ban Hợp tác Bắc Đại Tây Dương với một bộ phận các nước Trung - Đông Âu ở trong hội nghị thượng đỉnh Rome.

Tháng 12 năm 1991, NATO sáng khởi thành lập Uỷ ban Hợp tác Bắc Đại Tây Dương do các nước NATO, các nước Warsaw cũ, Khối cộng đồng Các nước Độc lập và ba nước Baltic hợp thành.

Bắt đầu từ năm 1992, các nước Đông Âu như Ba Lan nối tiếp nhau đề xuất thỉnh cầu gia nhập NATO. Cùng năm, NATO đã phê chuẩn một nguyên tắc, cho phép quân đội của mình rời khỏi lãnh thổ của nước thành viên đến nơi khác tham dự hành động giữ gìn hoà bình. Cuối năm đó, NATO liền quyết định lấy lực lượng quân sự can dự vào cuộc khủng hoảng Nam Tư.

Tháng 1 năm 1994, Hội nghị thượng đỉnh NATO tại Brussels đã thông qua kế hoạch thiết lập "quan hệ hữu nghị hoà bình" với các nước Trung - Đông Âu và Nga, tháng 12 bắt đầu cử bộ đội giữ gìn hoà bình vào Bosnia và Herzegovina.

Tháng 9 năm 1996, NATO đã công bố "báo cáo nghiên cứu kế hoạch mở rộng về phía đông".

Tháng 5 năm 1997, Hội nghị thưởng đỉnh Madrid quyết định tiếp nhận đợt đầu tiên Ba Lan, Séc và Hungary gia nhập NATO.

Năm 1999, kết nạp ba nước Ba Lan, Séc và Hungary thành nước thành viên mới của NATO. Từ ngày 23 đến ngày 25 tháng 4, 19 nước thành viên của NATO cùng nguyên thủ quốc gia và người đứng đầu chính phủ của các nước "quan hệ hữu nghị hoà bình" cử hành hội nghị thượng đỉnh tại Washington, D.C., chúc mừng 50 năm thành lập NATO. Nga và Belarus vì nguyên do phản đối NATO ném bom Nam Tư mà từ chối tham dự hội nghị. Hội nghị đã thảo luận cục thế Kosovo, đã thông qua và phát biểu các văn kiện như "Tuyên bố về Kosovo", "Tuyên ngôn Washington", "Khái niệm chiến lược NATO"...

Ngày 21 tháng 11 năm 2002, Hội nghị thượng đỉnh NATO tại Brussels đã đạt tới làn sóng thứ hai quyết định mở rộng về phía đông, quyết định tiếp nhận bảy nước Estonia, Latvia, Litva, Slovakia, Slovenia, România và Bulgaria gia nhập NATO. Đây là đợt mở rộng có quy mô lớn nhất của NATO kể từ lúc thành lập vào năm 1949 đến nay. Tháng 3 năm 2004, bảy nước kể trên chính thức chuyển giao văn bản pháp luật về việc bản thân mỗi nước gia nhập NATO, từ đó trở thành nước thành viên mới của NATO, khiến cho nước thành viên NATO từ 19 nước vào đầu thế kỉ 21 mở rộng đến 26 nước. Vòng mở rộng về phía đông này là sự mở rộng lần thứ hai của NATO.[3]

Tháng 4 năm 2009, Albania và Croatia chính thức gia nhập NATO, từ đó khiến cho tổng số nước thành viên của tổ chức đó lên đến 28 nước, đây là sự mở rộng lần thứ ba của NATO. Trước sự mở rộng về phía đông của lần này, NATO đã đem Ukraine xếp vào "nước ứng cử NATO". Sự kiện Nam Ossetia tại Gruzia bùng phát vào năm 2008 và nội loạn chính trị Ukraine từ Cách mạng Cam năm 2004 đến nay, khiến cho kế hoạch "gia nhập NATO" của Ukraine tạm thời hoãn lại.

Ngày 17 tháng 12 năm 2021, Điện Kremli vạch ra "lằn ranh đỏ" trong công bố dự thảo hiệp định an ninh đối với NATO và Hoa Kì: việc bố trí lực lượng quân sự của hai bên trở về trạng thái ngày 27 tháng 5 năm 1997 (hai bên đã kí kết văn kiện cơ bản về mối quan hệ Nga và NATO vào ngày này). NATO bảo đảm rằng thôi mở rộng, không tiến hành bất kì hoạt động quân sự nào tại Ukraine, Đông Âu, Ngoại Kavkaz và Trung Á. Thư kí tin tức của Tổng thống Nga Dmitry Peskov đã trình bày lại lập trường của Moscow về sự mở rộng của NATO trong một chương trình truyền hình vài ngày sau bằng cách thức trực tiếp hơn: đối với Nga mà nói, sự mở rộng về phía đông của NATO và các nước cộng hoà gia nhập liên minh của Liên Xô cũ như Ukraine là "vấn đề có quan hệ đến sinh tử", hoàn toàn không thể chấp nhận được.

Ngày 24 tháng 2 năm 2022 giờ địa phương, Putin phát biểu khẩn cấp trên tuyền hình trong buổi nói chuyện trực tiếp, nhắm vào cục thế Ukraine mà bày tỏ rằng, ông đã quyết định tiến hành hoạt đông quân sự đặc biệt tại khu vực Donbas.[4] Putin bày tỏ, Nga không có kế hoạch "xâm lược" Ukraine, phía Nga dốc sức xoa dịu tình hình Ukraine. Xét về sự mở rộng không ngừng của NATO, môi trường an ninh của Nga liên tục chuyển hoá xấu kém, Nga bất đắc dĩ đưa ra quyết định này.